Met de voeten in de klei...

Wij zijn Ron Binneveld van de gemeente Vijfheerenlanden en Tom van Loef van Geronimo.AI. We hebben elkaar eind 2021 leren kennen als innovatievelingen (is dat een woord?) binnen het beheer van de basisregistraties, weliswaar aan de andere kant van de tafel.

Ron, sinds 2019 werkzaam als Adviseur GEO/GIS bij de gemeente Vijfheerenlanden en daarvoor vanuit NedGraphics betrokken bij de opbouw van de BGT, heeft sinds de eerste gesprekken met Tom een sturende rol gehad in de productontwikkeling van Geronimo.AI en de concrete mogelijkheden van AI (kunstmatig intelligente) voor het beheer van de basisregistraties geleidelijk zien toenemen.

Wat doet Geronimo.AI, wat is ChangeMapp en waarom praten we over kunstmatige intelligentie?

Tom: 2021 was het eerste jaar waarin Geronimo.AI haar product ChangeMapp heeft ingezet voor dienstverlening binnen het beheer van (destijds) alleen de BGT. ChangeMapp is een stuk software dat voornamelijk bestaat uit meerdere kunstmatige intelligentie (AI) modellen, en taken automatisch kan uitvoeren die voorheen handmatig gebeurden.

Eigenlijk proberen we ChangeMapp te leren steeds meer analyses uit te voeren die een beheerder handmatig uitvoert. Het vermogen van een beheerder gaat natuurlijk verder dan wat een stuk software kan, onder andere bij het beredeneren in unieke situaties, maar er zijn werkzaamheden van een sterk repeterende aard die overgedragen kunnen worden aan de kunstmatige intelligentie. Hierbij is de toepassing van AI wel essentieel omdat er ook voor de simpele repeterende taken beredeneringsvermogen nodig is, iets wat met klassieke automatisering niet goed gaat. Bijvoorbeeld om het verschil te zien (of te snappen) tussen een luifel en een zonnescherm en om te kunnen gaan met omvalling of schaduw.

De eerste taak die overgedragen is aan een AI model is de signalering van bouwwerken t.o.v. de BGT. Gaandeweg is dit uitgebreid met een vergelijking t.o.v. BAG, een signalering van de grijs/groen/blauwe objecten in de BGT, een signalering t.o.v. de WOZ en een kartering van de bouwwerken.

Wat kan er dan concreet, hoe wordt dit ingezet en wat heeft een gemeente hieraan?

Ron: Als gemeente wil je de afspiegeling van de werkelijkheid terugzien in je (basis)registraties BAG, BGT, WOZ en VTH (Vergunningen Toezicht en Handhaving). Dit is essentieel voor vele interne processen. Denk aan het opstellen van de begroting voor het beheer van de openbare ruimte, controle op al dan niet legaal bouwen voor team vergunningen en het opleggen van belastingen gebaseerd op de werkelijkheid vanuit onze WOZ-registratie.

Hoe wordt dit ingezet?

Vanuit ChangeMapp ontvangen wij een vlakkenkaart met gesignaleerde/gekarteerde bouwwerken, BGT-mutaties, zonnepanelen en dakkapellen. Het voorbeeld van de bouwwerken zullen we verder toelichten om inkijk te geven in ons werkproces. De gesignaleerde bouwwerk-mutatievlakken worden bij ons ingelezen en beoordeeld binnen onze GIS-viewer (KaartViewer). Hierbij geven wij elk bouwwerk een typering, wordt bepaald of het gaat om sloop of bouw, beoordelen wij de juistheid van de voorgestelde geometrie en bepalen wij of het bouwwerk nog beoordeeld dient te worden door team VTH.

Wanneer alle bouwwerken zijn beoordeeld ontstaan er werklijsten voor onderstaande disciplines:

• BAG;
• BGT;
• WOZ;
• VHT

We streven ernaar om slechts één keer te beoordelen en vervolgens zo veel als mogelijk de beoordeelde onderdelen geautomatiseerd te verwerken in de (basis)registraties. Het verwerken van de geometrie in de basisregistraties doen wij geheel zelf. Wanneer de geometrie niet juist bepaald is vanuit de signalering wordt deze door ons gevormd vanuit het stereo-karteerstation.

Wat heeft een gemeente hieraan?

In het verleden werd er drie keer afzonderlijk gesignaleerd zowel bij de disciplines BAG/BGT, WOZ en VTH. Dit was een handmatige actie, in veel gevallen uitgevoerd door een externe partij. Dit leverde hoge kosten op en daarnaast een lagere nauwkeurigheid in kwaliteit van de signalering. De doorlooptijd van het proces lag ook vele malen hoger. Met deze gecreëerde ruimte hebben wij nu voldoende tijd om de mutaties voor het einde van het jaar op te nemen in de (basis)registraties. Ook dit kunnen wij zelf, voorheen werd ook dit proces vaak uitbesteed.

Wat zijn de verbeterpunten volgens de gemeente en welke toekomstige ontwikkelingen zijn belangrijk?

Ron: Op dit moment kost het de gemeente nog veel tijd om alle bouwwerken op basis van oblique-beelden te typeren. Het zou uitkomst bieden als ook dit proces geautomatiseerd uitgevoerd kan worden door het model. Daarnaast kan de kwaliteit van de voorgestelde geometrie nog worden verbeterd.

Om deze verbeteringen door te kunnen voeren kan er mogelijk gebruik worden gemaakt van LIDAR-data en oblique-beelden waar op kan worden ingezet.

Tom: De AI is nog onvoldoende ontwikkeld om de bronhouders volledig te kunnen ontzorgen en er zijn nog handmatige verwerkingsstappen nodig. De voornaamste verbeterpunten waar momenteel aan wordt gewerkt zijn het vollediger maken van de kartering en het classificeren van de mutaties conform de registratie-eisen.

Zolang deze zaken nog niet met voldoende nauwkeurigheid lukken, en dan praten we over ruim boven in de 90%, zal er altijd een menselijke controlestap nodig zijn om vervuiling in de registratie te voorkomen. Het doel van Geronimo.AI en ChangeMapp is om uiteindelijk aan dergelijke hoge kwaliteitseisen te voldoen om een volledige updatecyclus automatisch uit te kunnen voeren, maar dan praten we over een ontwikkeltijd van meerdere jaren.